top of page

Witamina C
kwas askorbinowy
WŁAŚCIWOŚCI witaminy C:
-
Rozpuszczalna w wodzie
-
Człowiek nie wytwarza witaminy C, musi więc dostarczać ją do organizmu wraz z pożywieniem
-
Bierze udział w syntezie hormonów i transmiterów
-
Podnosi ogólną odporność organizmu na wszelkie choroby
-
Zapobiega i hamuje wczesne stadia karcenogenezy (zmian zachodzących w komórce organizmu, prowadzących do powstania nowotworu)
-
Zwiększa przyswajalność niehemowego żelaza, co zwiększa jego przyswajalność
-
Stymuluje wytwarzanie i zachowanie kolagenu, który nadaje skórze sprężystość i elastyczność
-
Chroni skórę przed wolnymi rodnikami, należy do najsilniej działających antyutleniaczy
-
Niweluje niszczące skutki spowodowane promieniami ultrafioletowymi
-
Pomaga w usuwaniu przebarwień skóry
-
Przyspiesza gojenie się ran
-
Wygładza zmarszczki i blizny
-
Regeneruje w skórze witaminę E
-
Uczestniczy w wytwarzaniu krwinek czerwonych, co może uchronić przed wystąpieniem anemii
-
Zapobiega pękaniu naczyń krwionośnych
-
Działa detoksykująco, wymiata z organizmu toksyny docierając do wszystkich zakątków organizmu
-
Zapobiega chorobie zwanej szkorbutem (zachodnie społeczeństwa generalnie spożywają znacznie więcej witaminy C w diecie, niż jest to niezbędne do zapobiegania rozwoju szkorbutu)
-
Hamuje utlenianie „złego” cholesterolu LDL, a co za tym idzie – doprowadza do zmniejszenia patologicznych zmian miażdżycowych
-
Chroni przed zmianami nowotworowymi (rakiem żołądka, jamy ustnej, przełyku, płuc, wątroby, szyjki macicy i odbytu)
-
Łagodzi niepożądane skutki radioterapii
-
Hamuje rozwój zaćmy
-
Uczestniczy w produkcji hormonów zwalczających stres
-
Poprawa wydolność fizyczną
-
Ma zastosowanie w leczeniu nadciśnienia, udowodniono, że witamina C obniża ciśnienie tętnicze
-
Jest przeciwutleniaczem stosowanym jako dodatek do żywności
-
Zapotrzebowanie na witaminę C wzrasta przy ciężkim, długotrwałym wysiłku fizycznym, podczas wymiotów, zaburzeń czynności jelit i braku łaknienia, a także u osób starszych, z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, palących papierosy, będących pod wpływem silnego stresu oraz u kobiet w ciąży i karmiących
-
W przypadku niektórych chorób zakaźnych, gdzie stosuje się leczenie antybiotykami, wskutek ich działania drastycznie wzrasta zapotrzebowanie na witaminę C
-
Proces wchłaniania kwasu askorbinowego może być hamowany w niektórych schorzeniach przewodu pokarmowego i pod wpływem zażywania niektórych leków, np. polopiryny czy aspiryny
-
Badania wskazują brak wpływu zażywania witaminy C na ryzyko pojawienia się przeziębienia oraz mały wpływ na czas jego trwania
-
Rutynowa suplementacja witaminą C nie redukuje prawdopodobieństwa zachorowania ani nasilenia przeziębienia , ale może zredukować długość trwania choroby
-
Wykazano, że witamina C wywiera największy wpływ na ciężko trenujących. Udowodniono, że profilaktyczne przyjmowanie witaminy C przez sportowców zmniejsza ryzyko przeziębienia o 50 %
-
Witamina C jest jedną z najbardziej wrażliwych substancji chemicznych, dlatego stosowana jest nawet jako wskaźnik wpływu procesów przetwarzania na wartość odżywczą żywności. Jest wrażliwa m.in. na działanie tlenu, wysokiej temperatury, enzymów z grupy oksydaz (zawartych naturalnie w tkankach roślinnych i aktywowanych np. po przekrojeniu owocu lub warzywa). Jej rozkład następuje szybciej również w środowisku alkalicznym i obojętnym
-
W roztworach jest wrażliwa na ogrzewanie, zwłaszcza w obecności tlenu oraz metali ciężkich takich jak miedź i żelazo
-
Wyjątkowo wrażliwa na wysoką temperaturę. Termiczna obróbka żywności np. pasteryzacja (temperatura 70 - 100 oC) lub proces gotowania posiłków powoduje rozkład tej witaminy niemal całkowicie
-
Niszczą ją: suszenie, naświetlanie promieniami ultrafioletowymi, stosowanie do konserwowania owoców i warzyw środków antyseptycznych (np. benzoesanu sodu), niektóre leki, np. aspiryna, sulfonamidy i pochodne barbiturowe
-
Działanie kwaśnego środowiska (poniżej pH 5) i niska temperatura, a zwłaszcza zamrażanie zmniejszają rozkład wit. C
-
Proces kiszenia umożliwia zachowanie 60–80 % pierwotnej ilości witaminy C
-
Naturalna witamina C, zasadniczo różni się od tej witaminy, którą można kupić w aptece. Naturalna łatwo wnika w głąb komórki i natychmiast bierze udział w zachodzących procesach. Syntetyczny kwas askorbinowy zakwasza układ moczowy i po 2 godzinach opuszcza organizm z moczem. Skuteczność naturalnej witaminy jest absolutnie nieporównywalna z aptecznymi syntetykami
-
Zaleca się unikanie spożywania większych jej dawek (tj. powyżej 500 mg na dobę) w przypadku występowania lub skłonności do powstawania kamieni nerkowych, w skład których wchodzi szczawian wapnia lub kwas moczowy. Takie samo zalecenie odnosi się też do osób chorujących na takie schorzenia jak hemochromatoza, talasemia i niedokrwistość syderoblastyczna
-
Badania z roku 2015 wykazały, że suplementacja witaminy C zwiększa ryzyko wystąpienia kamieni nerkowych u mężczyzn, ale nie u kobiet
SKUTKI NIEDOBORU:
-
Szkorbut (gnilec): krwawe wybroczyny (niedobór kolagenu w ścianach naczyń krwionośnych)
-
Bóle w stawach i kościach podobne do reumatycznych
-
Kruche, łamliwe kości, patologiczne złamania
-
Osteoporoza
-
Rozpulchnienie , obsuwanie się dziąseł, przez co odsłaniają się korzenie zębów, które z kolei psują się i wypadają, powstają zmiany w zębach (np. zgorzel)
-
Uszkodzenie, pękanie naczyń krwionośnych
-
Źle gojące i odnawiające się rany
-
Nadmierne rogowacenie naskórka
-
Rozdwajanie się, łamliwość włosów
-
Skłonność do występowania siniaków
-
Niedokrwistość mikrocytarna niedobarwliwa
-
Zmiany miażdżycowe i nowotworowe
-
Podwyższenie ciśnienia krwi
-
Obrzęki kończyn
-
Ogólne osłabienie, szybkie męczenie się
-
Obniżenie wydolności fizycznej
-
Apatia, pogorszenie samopoczucia
-
Depresja
-
Utrata apetytu
-
Zaburzenia neurologiczne
-
Zmniejszona zdolność adaptacji do zmian temperatury
-
Nadczynność gruczołu tarczowego
-
Schorzenia żołądka, zapalenie błony śluzowej
-
Ostatecznie może prowadzić do śmierci
-
Na ryzyko niedoboru szczególnie narażone są osoby palące papierosy, alkoholicy, ludzie w wieku podeszłym oraz przyjmujący niektóre leki
SKUTKI NADMIARU:
-
Kwas askorbinowy nie jest toksyczny, ale przyjmowany w nadmiarze (dawki powyżej 2 g na dobę) może wywoływać dolegliwości
-
Ryzyko przedawkowania tego związku praktycznie nie istnieje, ponieważ zazwyczaj nadmiar wydalany jest z organizmu wraz z moczem i potem
-
Duże dawki mogą powodować odkładanie się kamieni w układzie moczowym
-
Dolegliwości żołądkowe
-
Nudności
-
Biegunka
-
Wymioty
-
Wysypka skórna
-
Obniżenie odporności po radykalnym zmniejszeniu dawki
-
Stosowanie wyższych niż zalecane dawek witaminy C w czasie ciąży może być szkodliwe dla płodu
ZAPOTRZEBOWANIE: Zalecane dzienne spożycie dla dorosłych: 60-70 mg
ZAWARTOŚĆ W 100 GRAMACH
1700 mg
1600 mg
269 mg
244 mg
200 mg
107 mg
84 mg
80 mg
70 mg
60 mg
60 mg
60 mg
35 mg
33 mg
25 mg
7 - 8 mg
25 - 30 mg
8 - 14 mg
20 - 33 mg
20 -33 mg
25 - 40 mg
12 - 30 mg
19 - 37 mg
0,5 - 20 mg
50 - 70 mg
40 - 60 mg
30 - 50 mg
70 - 100 mg
35 - 70 mg
26 - 63 mg
30 - 70 mg
40 - 84 mg
46 - 90 mg
125 - 200 mg
65 - 145 mg
65 - 150 mg
150 - 300 mg
250 - 800 mg
Dzika róża suszona
Acerola
Pietruszka nać
Papryka chili zielona
Kiwi
Papryka
Kiwi
Cytryny
Brukselka
Rzeżucha
Truskawki
Kalafior
Brokuły
Cykoria
Rzodkiewka
Ziemniaki zimowe
Fasolka szparagowa
Banany
Pomidory
Ziemniaki wiosenne
Agrest
Sałata
Maliny
Jabłka
Kalafior
Cytryny
Pomarańcze
Kalarepka
Kapusta
Porzeczki czerwone i białe
Grejpfruty
Szpinak
Truskawki
Papryka
Brukselka
Brokuły
Czarne porzeczki
Owoce dzikiej róży
bottom of page