top of page
Potas

Potas
K
WŁAŚCIWOŚCI:
-
Potas jest najważniejszym mikroelementem w organizmie człowieka
-
Jest jednym z elektrolitów odgrywających istotną rolę dla funkcjonowania organizmu ludzkiego, jego zadaniem jest regulacja procesów fizjologicznych w organizmie
-
Jest najważniejszym kationem wewnątrzkomórkowym aktywującym około 300 enzymów biorących udział w przemianach węglowodanów, białek i tłuszczów
-
Wraz z chlorem i sodem należy do minerałów, które rozpuszczają się w wodzie i przenoszą ładunki elektryczne. Ponieważ nasz organizm w większości składa się z wody, potas jest wszędzie: wewnątrz komórek, w przestrzeni międzykomórkowej, w chłonce i we krwi. Wszystkie elektrolity ściśle ze sobą współpracują
-
Łatwo przemieszcza się przez błony komórkowe, dostarczając komórkom substancji odżywczych
-
Odgrywa niezwykle ważna rolę w procesach metabolicznych, czyli bierze udział w usuwaniu zbędnych produktów przemiany materii
-
Uczestniczy w spalaniu węglowodanów i białek
-
Występuje w sokach trawiennych i kościach
-
Pobudza wydzielanie insuliny
-
Wpływa na ilość zatrzymanej wody w organizmie i na funkcjonowanie nerek, reguluje ich pracę
-
Reguluje gospodarkę wodną
-
Nadzoruje gospodarkę energetyczną ustroju
-
Wpływa na równowagę kwasowo-zasadową (pH)
-
Zwiększa przepuszczalność błon komórkowych (antagonista Ca - wraz z sodem reguluje równowagę sodowo-potasową)
-
Bierze udział w przewodnictwie nerwowym, jest niezbędny do właściwego funkcjonowania systemu nerwowego
-
Kontroluje skurcze mięśni, jest odpowiedzialny za ich prawidłową pracę (w tym mięśnia sercowego, mięśniówki jelit i układu moczowego)
-
Korzystnie wpływa na prawidłowa pracę serca, reguluje jego rytm, chroni przed chorobami serca
-
Reguluje i obniża tętnicze ciśnienie krwi
-
Likwiduje apatię i przewlekłe zmęczenie
-
Bierze udział w dotlenianiu mózgu, poprawiając zdolność myślenia i koncentrację
-
Poziom potasu powinien mieścić się w granicach 3,5-5 mmol/l krwi
-
U zdrowych i prawidłowo odżywiających się osób bardzo rzadko dochodzi do niedoborów potasu, ponieważ zazwyczaj wystarczającą jego ilość dostarczamy sobie wraz z pożywieniem
-
Ważne jest, aby wybierać te produkty, w których obok potasu występuje też witamina B6, ponieważ witamina ta ułatwia przyswajanie potasu
-
Wzbogaceniu diety w potas powinno towarzyszyć zwiększenie spożycia produktów bogatych w wapń (calcium)
-
Podczas gotowania potraw tracimy znaczne ilości tego pierwiastka, ponieważ łatwo przechodzi on do wody. Aby ograniczyć jego utratę zaleca się np. gotowanie na parze
-
Przyswajanie potasu jest największe gdy dostarczany jest on w postaci małych dawek, w kilku posiłkach
-
Nadmiar spożytego potasu jest wydalany z kałem i z potem
-
Alkohol i kawa wzmagają wydalanie potasu przez nerki
-
Przyczyny niedoboru potasu:
-
- niewłaściwe, restrykcyjne diety, jednoskładnikowe, oparte na głodówkach
-
- wymioty, biegunki, stosowanie środków przeczyszczających
-
- grypa żołądkowa
-
- oparzenia, wzmożona potliwość wzmożonej potliwości z niedostatecznym uzupełnianiem płynów i elektrolitów (utrata potasu przez skórę)
-
- stosowanie niektórych ziół i leków, głównie moczopędnych oraz glikokortykosteroidów, amfoterycyny B, aminoglikozydów
-
- zwiększenie ucieczki potasu z przestrzeni zewnątrzkomórkowej do komórek, np. wskutek zasadowicy, zwiększenia aktywności układu współczulnego, pod wpływem insuliny itp.
-
- stosowanie środków moczopędnych
-
- długotrwały stres
-
- wysokie temperatury otoczenia, np. podczas upałów, kiedy wzmaga się potliwość
-
- intensywny wysiłek fizyczny z obfitym poceniem się może doprowadzić do utraty aż 2-4g potasu
-
- zażywanie leków nasercowych i stosowanych w nadciśnieniu, ponieważ są wśród nich takie, które wypłukują potas z moczem
-
- fale gorąca towarzyszące menopauzie
-
- zaburzenia funkcji ośrodka pragnienia, najczęściej występujące u osób w podeszłym wieku
-
- nadużywanie alkoholu
-
- kobiety w trakcie laktacji część pierwiastka tracą wraz z mlekiem
-
Niedobory i niskie stężenie potasu bardzo często towarzyszą także zaburzeniom endokrynologicznym, takim jak:
-
- zespół Conna (pierwotny nadmiar aldosteronu – hormonu steroidowego odpowiedzialnego m.in. za zwiększenie wydalania potasu z moczem
-
- zespół Barttera (choroba cewek nerkowych z wtórnym hiperaldosteronizmem)
-
- wrodzony przerost nadnerczy- zespół Cushinga
-
Osoby z nadciśnieniem tętniczym, a także chorobą niedokrwienną serca powinny stosować dietę szczególnie bogatą w potas (przede wszystkim w postaci surowych warzyw i owoców). Nie powinny z nim natomiast przesadzać osoby cierpiące na cukrzycę, a także niektóre schorzenia nerek
-
Preparatów z potasem nie wolno zażywać bez porozumienia z lekarzem
-
W przypadku zatrucia, aby nie doprowadzić do odwodnienia i uzupełnić stracone elektrolity, trzeba dużo pić (niegazowaną wodę mineralną, słabą lekko osłodzoną herbatę, napary z rumianku, mięty, rozcieńczone soki owocowe)
SKUTKI NIEDOBORU:
-
Skurcze, bóle nóg występujące podczas wysiłku fizycznego i podczas upałów
-
Bóle i osłabienie mięśni i ścięgien
-
Obrzęki, drętwienie kończyn
-
Samoistne drżenie mięśni łydek czy ud
-
Tzw. „żabi brzuch” – spłaszczenie, „rozlanie się” brzucha wskutek osłabienia mięśni brzucha
-
Zmęczenie, szybkie męczenie się przy niewielkim wysiłku
-
Spadek, zaburzenia koncentracji
-
Zdenerwowanie, niepokój, napięcia nerwowe
-
Nadciśnienie tętnicze
-
Nadpobudliwość
-
Problemy ze zrelaksowaniem się
-
Nieregularne bicie, kołatanie serca spowodowane osłabieniem kurczliwości mięśnia sercowego, co bywa przyczyną zawrotów głowy, zmęczenia i senności
-
Choroby układu krążenia i serca
-
Zaburzenia pracy mięśnia sercowego (arytmie) oraz mięśni szkieletowych
-
Miażdżyca
-
Mdłości
-
Bezsenność
-
Apatia
-
Migreny
-
Zatrzymywanie wody w organizmie
-
Osłabienie mięśniówki dróg moczowych i zatrzymanie moczu
-
Wielomocz (tzw. nefropatia hipokaliemiczna spowodowana zaburzeniami w zagęszczeniu moczu)
-
Zwolnienie czynności jelit, zaparcia, wzdęcia, niedrożność porażenna jelit
-
Zwiększenie ryzyka rozwoju kamicy nerkowej
-
Pojawienie się trądziku, a także wysypki, czy bardzo suchej skóry
-
Nadwrażliwość na niskie temperatury (obniżona tolerancja zimna)
-
Zmiany w EKG (spłaszczenie załamka T, obniżenie odcinka ST, wydłużenie QT, fala U)
-
W skrajnych przypadkach paraliż, zaburzenia funkcji nerek, rabdomiolizya (uszkodzenie tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej, czyli tej, z której zbudowane są mięśnie szkieletowe), zatrzymanie akcji serca
-
Przy niedoborze dochodzi do zgonu najczęściej wskutek zaburzeń rytmu serca (migotanie komór)
SKUTKI NADMIARU:
-
Zakłócenie działania układów nerwowego i mięśniowego (np. zaburzenia czucia oraz osłabienie i porażenie mięśni)
-
Zaburzenia pracy nerek
-
Nadmiar może zaszkodzić zwłaszcza chorym na nerki. Gdy nie pracują one prawidłowo, czasem dochodzi do gromadzenia się zbyt dużej ilości jonów, a to może zaburzyć pracę serca, a nawet zagrozić życiu
-
Apatia
-
Upośledzenie działania niektórych leków
-
Gwałtowny wzrost poziomu potasu we krwi w połączeniu z pewnymi preparatami przepisywanymi często na niewydolność serca i arytmię (np. z naparstnicą), lub inhibitorami enzymu konwertującego (ACE), stosowanymi z powodu chorób serca i nadciśnienia, potrafi poważnie zaburzyć pracę serca
-
Apatia, splątanie
-
Zaburzenia świadomości
-
Mrowienie kończyn i ust
-
W skrajnych przypadkach zatrzymanie akcji serca, zgon w wyniku toksycznego oddziaływania na serce nadmiernych ilości potasu
-
Nadmiar jest trudny do rozpoznania
-
Zdrowym osobom nadmiar tego pierwiastka raczej nie grozi, bowiem mało prawdopodobne jest przedawkowanie tego, który pochodzi z pożywienia
-
Do powstania nadwyżek dochodzi najczęściej w wyniku upośledzenia funkcji nerek i nadnerczy spowodowanego ich chorobą, np. niedoczynności nadnerczy (w tym choroby Addisona) lub hipoaldosteronizmu, a także utrzymującej się hiperglikemii, głównie u osób ze źle kontrolowaną cukrzycą. Niekiedy do wystąpienia hiperkaliemii przyczynia się długotrwałe przyjmowanie niektórych leków - przede wszystkim regulujących ciśnienie tętnicze (szczególnie w przebiegu niewydolności serca), środków przeciwzapalnych, stosunkowo rzadko zaś - nadmiernego spożycia preparatów zawierających potas
ZAPOTRZEBOWANIE: Zalecane dzienne spożycie dla dorosłych: 2-3 tys. mg
NIEMOWLĘTA OD 0-0,5 ROKU :
NIEMOWLĘTA OD 0,5-1 ROKU :
DZIECI W WIEKU 1-3 LATA :
DZIECI W WIEKU 4-6 LAT :
DZIECI W WIEKU 7-9 LAT :
DZIECI E WIEKU 10-12 LAT :
MŁODZIEŻ W WIEKU 13-18 LAT :
DOROŚLI POWYŻEJ 19 LAT :
KOBIETY W TRAKCIE LAKTACJI :
-
400 mg
-
700 mg
-
2400 mg
-
3100 mg
-
3700 mg
-
4100 mg
-
4700 mg
-
4700 mg
-
5100 mg
ZAWARTOŚĆ W 100 GRAMACH
600 mg
395 mg
550 mg
261 mg
385 mg
420 mg
200 mg
350 mg
360 mg
740 mg
460 mg
580 mg
610 mg
400 mg
690 mg
1190 mg
264 mg
938 mg
277 mg
277 mg
940 mg
350 mg
134 mg
665 mg
1930 mg
228 mg
269 mg
150 mg
306 mg
440 mg
290 mg
290 mg
1070 mg
400 mg
960 mg
203 mg
203 mg
282 mg
382 mg
380 mg
200-350 mg
380-450 mg
780 mg
790 mg
695 mg
500-700 mg
720 mg
620 mg
1090 mg
470 mg
1120 mg
810 mg
400 mg
390 mg
380 mg
183 mg
282 mg
300 mg
340 mg
259 mg
830 mg
400 mg
320 mg
399 mg
208 mg
870 mg
480 mg
2130 mg
250 mg
1000-1700 mg
1666 mg
235 mg
800 mg
226 mg
660 mg
357 mg
Awokado
Banany
Botwina
Bób
Brokuły
Brukselka
Brzoskwinia
Buraki
Chleb żytni pełnoziarnisty
Chrzan
Czekolada deserowa
Czekolada gorzka
Czekolada mleczna
Czosnek
Daktyle suszone
Fasola biała nasiona suche
Fasola szparagowa
Figi suszone
Grejpfrut
Grejpfruty
Groch nasiona suche
Groszek zielony
Jabłka
Jabłka suszone
Kakao 16% proszek
Kapusta biała
Kapusta czerwona
Kapusta pekińska
Kapusta włoska
Kasza gryczana
Kiwi
Kiwi
Koncentrat pomidorowy
Koperek
Mak niebieski
Maliny
Maliny
Marchew
Melon
Melon
Mięso
Mięso
Migdały
Nasiona słonecznika
Natka pietruszki
Orzechy
Orzechy arachidowe
Orzechy laskowe
Orzechy pistacjowe
Orzechy włoskie
Otręby pszenne
Pestki dyni
Pietruszka korzeń
Płatki jęczmienne
Płatki owsiane
Pomarańcze
Pomidory
Porzeczki
Porzeczki czarne
Porzeczki czerwone
Rodzynki
Ryby (niektóre)
Seler
Seler korzeń
Śliwki
Soczewica czerwona sucha
Soja kiełki
Soja nasiona suche
Sok pomidorowy
Strączkowe
Suszone morele
Szpinak
Śliwki suszone
Winogron
Wiórki kokosowe
Ziemniaki
bottom of page