top of page

Wapń

Ca

WŁAŚCIWOŚCI:

  • W ciele dorosłego człowieka jest ok. 1,2 kg wapnia, z czego 99 procent znajduje się w kościach i zębach. Reszta jest rozsiana po wszystkich komórkach

  • Jego zasoby w niekostnych komórkach organizmu ludzkiego są odnawiane nawet 30 razy dziennie

  • Prawidłowy poziom wapnia we krwi to 2,1–2,6 mmol/l (według innych oznaczeń 8,5–10,5 mg/dl)

  • W odpowiednim stężeniu powoduje, że mamy mocne kości, zdrowe zęby, paznokcie i włosy, sprawne mięśnie, odprężone nerwy, zdrowy sen, pogodny nastrój

  • Jako jon wchłaniany jest przede wszystkim w jelicie cienkim i w małej ilości w okrężnicy

  • Reguluje układ nerwowy, poprawiając przekazywanie impulsów nerwowych

  • Bierze udział w przewodzeniu bodźców w mięśniach szkieletowych i w sercu, kontroluje skurczanie i rozkurczanie mięśni

  • Kontroluje proces krzepnięcia krwi, zmniejsza kruchość naczyń, zwiększa ich przepuszczalność

  • Obniża ciśnienie krwi

  • Przyspiesza gojenie się ran

  • Reguluje pH krwi

  • Jony wapnia uczestniczą w przekazywaniu bodźców humoralnych różnym narządom, pomagają utrzymać równowagę kwasowo-zasadową organizmu

  • Bierze udział w procesach przemian energetycznych, wpływa na procesy przemiany materii

  • Jako składnik diety jest istotny dla alergików, łagodzi alergie skórne oraz pokarmowe

  • Pomaga w wyprowadzeniu z organizmu metali ciężkich

  • Jest mocnym antyutleniaczem i antystreserem

  • Zapobiega osteoporozie

  • Dobrze działa na płodność i donoszenie ciąży

  • Stężenie wapnia zależy od jego ilości w diecie oraz od możliwości uwalniania go z kości, stopnia wchłaniania w jelicie oraz stopnia wydalania z moczem. Stężenie powiązane jest więc z szybkością jego eliminacji. Wydala się go głównie przez nerki, a intensywność tego procesu jest uzależniona od ich wydolności, obecności wydzielanego przez przytarczyce parathormonu oraz poziomu niektórych innych jonów, m.in. magnezu

  • Spadek stężenia wapnia we krwi to hipokalcemia, która może być spowodowana niedoborem witaminy D, niedożywieniem, zaburzeniami w produkcji hormonu przytarczyc (parathormonu), przewlekłą niewydolnością nerek, wtórną nadczynnością przytarczyc, niedoczynnością przytarczyc po zabiegu chirurgicznym, przy niewykształceniu przytarczyc, w niedoborze magnezu, a także w wyniku nadmiernego gromadzenia się wapnia w tkankach i przy upośledzeniu wchłaniania z przewodu pokarmowego oraz w przypadku marskości wątroby i nowotworów

  • Witamina D, przy udziale hormonu z przytarczyc (parathormonu) powoduje szybsze przyswajanie wapnia z przewodu pokarmowego, zwiększa jego gotowość do uwalniania z kości oraz hamuje jego wydalanie z organizmu

  • Do przyswajania wapnia w organizmie konieczny jest również magnez

  • Aby organizm wchłaniał wapń z jedzenia, nie powinno się łączyć produktów bogatych w ten pierwiastek z tymi, które zawierają kwas szczawiowy (np. szpinak, szczaw). Wchłanianie wapnia utrudniają również niektóre produkty zbożowe, tłuszcze nasycone oraz nadmiar białka zwierzęcego

  • Dostarczamy go organizmowi głównie z pożywieniem, lecz okazuje się, że ten pochodzący z roślin nie jest w naszym organizmie przyswajany. Lepiej przyswajany jest natomiast wapń pochodzenia zwierzęcego

  • Nieprzyswajalny przekształca się w kamienie w nerkach, w woreczku żółciowym i na ścianach naczyń krwionośnych

  • Wchłanianie wapnia odbywa się na zasadzie transportu aktywnego przez błony komórkowe i z wiekiem jest coraz mniejsze

  • Niedobór wapnia szczególnie zagraża kobietom w ciąży i matkom karmiącym. Przekazują one dziecku do 300 mg wapnia dziennie, bez względu na jego poziom w organizmie (co oznacza, że może go zabraknąć matce, ale nigdy dziecku)

  • Niedobór  najszybciej odczuwamy w kościach, ponieważ gdy brakuje wapnia we krwi, organizm pobiera go właśnie stamtąd

SKUTKI NIEDOBORU:

  • Częste złamania kości

  • Skrzywienia kręgosłupa i kończyn dolnych

  • Bóle w stawach

  • Drętwienie kończyn

  • Bolesne, nadmierne napięcie mięśni szkieletowych

  • Symetryczne przykurcze, głównie w obrębie zginaczy – początkowo dotyczące rąk, a następnie rozprzestrzeniające się na całe kończyny górne, twarz, tułów i kończyny dolne

  • Zaburzenia czucia skórnego (parestezje) pod postacią swędzenia i mrowienia

  • Utykanie i trudności w chodzeniu

  • Osteoporoza

  • Wysuszenie skóry i jej nadmierne łuszczenie

  • Skurcze powiek lub podwójne widzenie, zez

  • Łamanie się paznokci i włosów

  • Powstawanie ubytków w uzębieniu, próchnica

  • Skurcze mięśni, osłabienie siły mięśniowej

  • Zaburzenia w rozwoju dziecka (zaburzenia wzrostu, niedorozwój umysłowy, późne ząbkowanie i chodzenie, nadmierna potliwość, deformacje kości, wczesna próchnica, nadmierna płaczliwość w nocy)

  • Padaczka

  • Zwolnienie tętna

  • Zaburzenia snu

  • Stany lękowe, depresja

  • Nadmierna drażliwość

  • Pobudliwość

  • Zawroty głowy

  • Osłabienie pamięci

  • Zaburzenia krzepliwości krwi

  • Skurcze naczyń krwionośnych, które mogą powodować nawet przejściowe, ostre niedokrwienie (omdlenia, napady dusznicy bolesnej, migreny, niedokrwienie kończyn)

  • Wrażliwość na obicia (częściej niż zwykle powstają siniaki)

  • Krwotoki, np. z nosa

  • Nadciśnienie tętnicze

  • Szybkie męczenie się

  • Kamienie w nerkach

  • Skłonność do alergii i wysypek

  • Tężyczka - stan patofizjologiczny objawiający się nadmierną kurczliwością mięśni

  • Zaparcia

  • Niedobór wapnia wpływa na zmianę funkcjonowania komórek tłuszczowych, zachęcając je do odkładania zapasów

  • Groźnym powikłaniem jest skurcz krtani, który może stać się przyczyną nagłego zatrzymania oddechu i krążenia

SKUTKI NADMIARU:

  • Zaparcia

  • Nudności, wymioty

  • Brak apetytu

  • Metaliczny smak w ustach

  • Bóle głowy

  • Trudności z koncentracją

  • Depresja

  • Bóle kostne

  • Silny ból brzucha

  • Powstawanie kamieni nerkowych

  • Częste oddawanie moczu, a co za tym idzie odwodnienie

  • Osłabienie mięśni       

  • Obniżenie wchłaniania cynku i żelaza

  • Zaburzenia rytmu serca imitujące w EKG zawał

  • Senność

  • Śpiączka

ZAPOTRZEBOWANIE:

Dzienne zapotrzebowanie na wapń to 800 - 1500 mg. Gdy dostajemy go mniej niż 500 mg zachodzi ryzyko wystąpienia osteoporozy

ZAWARTOŚĆ W 100 GRAMACH

97 mg

66 mg

43 mg

163 mg

157 mg

170 mg

138 mg

103 mg

1266 mg

110 mg

239 mg

193 mg

113 mg

41 mg

186 mg

135 mg

87 mg

119 mg

193 mg

54 mg

49 mg

330 mg

250 mg

386 mg

867 mg

835 mg

500 mg

807 mg

1380 mg

817 mg

80-98 mg

35 mg

131 mg

240 mg

97 mg

27 mg

62 mg

28 mg

Boćwina

Chleb żytni pełnoziarnisty

Dynia pestki

Fasola biała

Jarmuż

Jogurt naturalny 2%

Kakao 16% proszek

Kefir 2%

Mak niebieski

Maślanka 0,5%

Migdały

Mleko owcze

Mleko UHT 3,2%

Morszczuk świeży

Orzechy laskowe

Orzechy pistacjowe

Orzechy włoskie

Otręby pszenne

Pietruszka nać

Płatki owsiane

Sandacz świeży

Sardynka w oleju

Sardynka w pomidorach

Ser camembert

Ser edamski

Ser ementaler

Ser feta

Ser gouda

Ser parmezan

Ser salami

Ser twarogowy

Serca wieprzowe

Słonecznik

Soja nasiona suche

Szczypiorek

Szponder wołowy

Śledź solony

Żeberka wieprzowe

© 2016 created by JG & AP

bottom of page