top of page

Wapń
Ca
WŁAŚCIWOŚCI:
-
W ciele dorosłego człowieka jest ok. 1,2 kg wapnia, z czego 99 procent znajduje się w kościach i zębach. Reszta jest rozsiana po wszystkich komórkach
-
Jego zasoby w niekostnych komórkach organizmu ludzkiego są odnawiane nawet 30 razy dziennie
-
Prawidłowy poziom wapnia we krwi to 2,1–2,6 mmol/l (według innych oznaczeń 8,5–10,5 mg/dl)
-
W odpowiednim stężeniu powoduje, że mamy mocne kości, zdrowe zęby, paznokcie i włosy, sprawne mięśnie, odprężone nerwy, zdrowy sen, pogodny nastrój
-
Jako jon wchłaniany jest przede wszystkim w jelicie cienkim i w małej ilości w okrężnicy
-
Reguluje układ nerwowy, poprawiając przekazywanie impulsów nerwowych
-
Bierze udział w przewodzeniu bodźców w mięśniach szkieletowych i w sercu, kontroluje skurczanie i rozkurczanie mięśni
-
Kontroluje proces krzepnięcia krwi, zmniejsza kruchość naczyń, zwiększa ich przepuszczalność
-
Obniża ciśnienie krwi
-
Przyspiesza gojenie się ran
-
Reguluje pH krwi
-
Jony wapnia uczestniczą w przekazywaniu bodźców humoralnych różnym narządom, pomagają utrzymać równowagę kwasowo-zasadową organizmu
-
Bierze udział w procesach przemian energetycznych, wpływa na procesy przemiany materii
-
Jako składnik diety jest istotny dla alergików, łagodzi alergie skórne oraz pokarmowe
-
Pomaga w wyprowadzeniu z organizmu metali ciężkich
-
Jest mocnym antyutleniaczem i antystreserem
-
Zapobiega osteoporozie
-
Dobrze działa na płodność i donoszenie ciąży
-
Stężenie wapnia zależy od jego ilości w diecie oraz od możliwości uwalniania go z kości, stopnia wchłaniania w jelicie oraz stopnia wydalania z moczem. Stężenie powiązane jest więc z szybkością jego eliminacji. Wydala się go głównie przez nerki, a intensywność tego procesu jest uzależniona od ich wydolności, obecności wydzielanego przez przytarczyce parathormonu oraz poziomu niektórych innych jonów, m.in. magnezu
-
Spadek stężenia wapnia we krwi to hipokalcemia, która może być spowodowana niedoborem witaminy D, niedożywieniem, zaburzeniami w produkcji hormonu przytarczyc (parathormonu), przewlekłą niewydolnością nerek, wtórną nadczynnością przytarczyc, niedoczynnością przytarczyc po zabiegu chirurgicznym, przy niewykształceniu przytarczyc, w niedoborze magnezu, a także w wyniku nadmiernego gromadzenia się wapnia w tkankach i przy upośledzeniu wchłaniania z przewodu pokarmowego oraz w przypadku marskości wątroby i nowotworów
-
Witamina D, przy udziale hormonu z przytarczyc (parathormonu) powoduje szybsze przyswajanie wapnia z przewodu pokarmowego, zwiększa jego gotowość do uwalniania z kości oraz hamuje jego wydalanie z organizmu
-
Do przyswajania wapnia w organizmie konieczny jest również magnez
-
Aby organizm wchłaniał wapń z jedzenia, nie powinno się łączyć produktów bogatych w ten pierwiastek z tymi, które zawierają kwas szczawiowy (np. szpinak, szczaw). Wchłanianie wapnia utrudniają również niektóre produkty zbożowe, tłuszcze nasycone oraz nadmiar białka zwierzęcego
-
Dostarczamy go organizmowi głównie z pożywieniem, lecz okazuje się, że ten pochodzący z roślin nie jest w naszym organizmie przyswajany. Lepiej przyswajany jest natomiast wapń pochodzenia zwierzęcego
-
Nieprzyswajalny przekształca się w kamienie w nerkach, w woreczku żółciowym i na ścianach naczyń krwionośnych
-
Wchłanianie wapnia odbywa się na zasadzie transportu aktywnego przez błony komórkowe i z wiekiem jest coraz mniejsze
-
Niedobór wapnia szczególnie zagraża kobietom w ciąży i matkom karmiącym. Przekazują one dziecku do 300 mg wapnia dziennie, bez względu na jego poziom w organizmie (co oznacza, że może go zabraknąć matce, ale nigdy dziecku)
-
Niedobór najszybciej odczuwamy w kościach, ponieważ gdy brakuje wapnia we krwi, organizm pobiera go właśnie stamtąd
SKUTKI NIEDOBORU:
-
Częste złamania kości
-
Skrzywienia kręgosłupa i kończyn dolnych
-
Bóle w stawach
-
Drętwienie kończyn
-
Bolesne, nadmierne napięcie mięśni szkieletowych
-
Symetryczne przykurcze, głównie w obrębie zginaczy – początkowo dotyczące rąk, a następnie rozprzestrzeniające się na całe kończyny górne, twarz, tułów i kończyny dolne
-
Zaburzenia czucia skórnego (parestezje) pod postacią swędzenia i mrowienia
-
Utykanie i trudności w chodzeniu
-
Osteoporoza
-
Wysuszenie skóry i jej nadmierne łuszczenie
-
Skurcze powiek lub podwójne widzenie, zez
-
Łamanie się paznokci i włosów
-
Powstawanie ubytków w uzębieniu, próchnica
-
Skurcze mięśni, osłabienie siły mięśniowej
-
Zaburzenia w rozwoju dziecka (zaburzenia wzrostu, niedorozwój umysłowy, późne ząbkowanie i chodzenie, nadmierna potliwość, deformacje kości, wczesna próchnica, nadmierna płaczliwość w nocy)
-
Padaczka
-
Zwolnienie tętna
-
Zaburzenia snu
-
Stany lękowe, depresja
-
Nadmierna drażliwość
-
Pobudliwość
-
Zawroty głowy
-
Osłabienie pamięci
-
Zaburzenia krzepliwości krwi
-
Skurcze naczyń krwionośnych, które mogą powodować nawet przejściowe, ostre niedokrwienie (omdlenia, napady dusznicy bolesnej, migreny, niedokrwienie kończyn)
-
Wrażliwość na obicia (częściej niż zwykle powstają siniaki)
-
Krwotoki, np. z nosa
-
Nadciśnienie tętnicze
-
Szybkie męczenie się
-
Kamienie w nerkach
-
Skłonność do alergii i wysypek
-
Tężyczka - stan patofizjologiczny objawiający się nadmierną kurczliwością mięśni
-
Zaparcia
-
Niedobór wapnia wpływa na zmianę funkcjonowania komórek tłuszczowych, zachęcając je do odkładania zapasów
-
Groźnym powikłaniem jest skurcz krtani, który może stać się przyczyną nagłego zatrzymania oddechu i krążenia
SKUTKI NADMIARU:
-
Zaparcia
-
Nudności, wymioty
-
Brak apetytu
-
Metaliczny smak w ustach
-
Bóle głowy
-
Trudności z koncentracją
-
Depresja
-
Bóle kostne
-
Silny ból brzucha
-
Powstawanie kamieni nerkowych
-
Częste oddawanie moczu, a co za tym idzie odwodnienie
-
Osłabienie mięśni
-
Obniżenie wchłaniania cynku i żelaza
-
Zaburzenia rytmu serca imitujące w EKG zawał
-
Senność
-
Śpiączka
ZAPOTRZEBOWANIE:
Dzienne zapotrzebowanie na wapń to 800 - 1500 mg. Gdy dostajemy go mniej niż 500 mg zachodzi ryzyko wystąpienia osteoporozy
ZAWARTOŚĆ W 100 GRAMACH
97 mg
66 mg
43 mg
163 mg
157 mg
170 mg
138 mg
103 mg
1266 mg
110 mg
239 mg
193 mg
113 mg
41 mg
186 mg
135 mg
87 mg
119 mg
193 mg
54 mg
49 mg
330 mg
250 mg
386 mg
867 mg
835 mg
500 mg
807 mg
1380 mg
817 mg
80-98 mg
35 mg
131 mg
240 mg
97 mg
27 mg
62 mg
28 mg
Boćwina
Chleb żytni pełnoziarnisty
Dynia pestki
Fasola biała
Jarmuż
Jogurt naturalny 2%
Kakao 16% proszek
Kefir 2%
Mak niebieski
Maślanka 0,5%
Migdały
Mleko owcze
Mleko UHT 3,2%
Morszczuk świeży
Orzechy laskowe
Orzechy pistacjowe
Orzechy włoskie
Otręby pszenne
Pietruszka nać
Płatki owsiane
Sandacz świeży
Sardynka w oleju
Sardynka w pomidorach
Ser camembert
Ser edamski
Ser ementaler
Ser feta
Ser gouda
Ser parmezan
Ser salami
Ser twarogowy
Serca wieprzowe
Słonecznik
Soja nasiona suche
Szczypiorek
Szponder wołowy
Śledź solony
Żeberka wieprzowe
bottom of page